دستناء

قلعه تاریخی سردار محتشم

قلعه تاریخی سردار محتشم متعلق به اواخر دوره قاجاریه است که به دست غلامحسین خان بختیار در روستای دستنا در سه طبقه زیرزمین، همکف و اول ساخته شده است.این بنای تاریخی دارای یک حوض در محوطه وسیع قلعه می باشد اما به دلیل ساخت و سازهای بی‌رویه و تجاوز به حریم بنا، تنها محوطه کوچکی از آن باقی مانده است. این قلعه دارای تزئینات زیبا و منحصر به فرد سنگی، آجری، چوبی و گچی بوده که به دلیل عدم مراقبت و دخل و تصرف‌هایی که در آن انجام شده، سقف طبقات فروریخته و تنها دیواره‌های داخلی و خارجی بنا باقی مانده که آن نیز دچار آسیب‌هایی شده است. از این دست بناهای تاریخی در این روستا و در این منطقه وجود دارد ولی متاسفانه بعلت عدم شناخت مردم از ارزش واقعی و تاریخی این مکانها ،روز به روز درگذر زمان حالت اولیه خود را از دست داده اند و بعضا به خاطر بی توجهی خود اهالی و مسئولین ذی ربط از بین رفته اند و تنها نام و نشانه ای از آنها باقی مانده است.

                                                                           نماد فراموش شده

اگرگذرتان به قبرستان روستای دستنا خورده باشد  باقیمانده  آثاری از شیرهای سنگی در اندزه های مختلف را دیده اید. درگذشته این نمادها بطور کامل به چشم می خورد ولی دراثرگذر زمان و فرسایش و بعضا توسط خود اهالی از بین رفته اند.برد شیر ،  سنگ شیر یا  سنگی به شکل شیر که مردمان بختیاری برای بزرگداشت دلیران بر مزارشان نصب میکردند . سنگ را به نحوی می تراشیدند که به خوبی در هیبت یک شیر کامل در آید . اندازه سنگ شیر به جایگاه متوفی نزد بازماندگان بستگی دارد . گاه برای نوجوانان یا کودکانی هم که عزیز و مورد احترام بوده اند نیز سنگ شیر کوچکی ساخته می شد چه رسد به ریش سفیدان و بزرگان شیر معمولا در حال غرش است به طوری که دندانهای آن بر روی هم دیده می شود و دم آن به یک سمت بدن چسبیده نقش می شود . انتهای دست و پای سنگ شیر معمولا بر روی سطحی سنگی قرار دارد که برای سر پا ماندن شیر در دل خاک مدفون می شود . دستها به شکل حراست و نگاهبانی به جلو کشیده اند . البته شیوه ی تراش سنگ شیر نزد طایفه های بزرگ بختیاری گاه تفاوتهای جزئی با هم دارد . کمر سنگ شیرهای منطقه ی هفت لنگ بختیاری از ابتدای پاها قوسی هنری دارد به شکلی که حدود شکم اثر تا حدودی بهتر نمایان می شود و نیز سر سنگ شیرهای هفت لنگ ها به اندازه ی سنگ شیر های منطقه ی چهارلنگ نشین گرد نیست . البته ممکن است شما خلاف این موارد را هم جاهایی دیده باشید که این آمیختگی و بی ریایی طوایف مختلف بختیاری را می رساند . بر روی تنه ی این اثر هنری ممکن است نقوش برجسته ی مختلفی نقش دهند . شمشیر ، خنجر و گرز از قدیمی ترین نقوشی ست که بر روی سنگ شیر های قدیمی دیده شده است . ترسیم جریان شکار بصورتی کاملا مختصر نیز برخی جهات دیده می شود . در یک سو چند پازن یا بز کوهی ویا گوزن که در حال چرا حک می شود و در سوی دیگر متوفی سوار بر اسب در حال شکار آنهاست .بعد از مرسوم شدن استفاده از اسلحه ی گرم نقش های جدیدی به ذهن سنگ شیر تراشان خطور کرد . نقش تپانچه و برنو که به شکلی زیبا بر پهلوی شیر حکاکی می شود . امروزه اما کمتر استادی را می توان یافت که هنوز به کار ساخت سنگ شیر همت گمارد . متاسفانه بختیاری دیگر آن دیار گذشته نیست . سرزمینی که سنت ها و دلاورانش را ارج می نهاد و یاد آنها را همیشه عزیز می شمرد . امروز زن و مرد بختیاری به زندگی شهری با همه ی گرفتاری هایش داخل می شوند و دیگر رمقی برایشان نمی ماند که بخواهند از گذشته یادی بکنند . بزرگمردان بختیاری امروز در عرصه های مختلف اداره ی کشور فعالند . ولی کمتر می توانند یادی از رویاهای افسانه ایی دیروز از خاطر بگذرانند . سنگ شیر تراش ها هم دیگر دل به کار نمی دهند که امروز اگر هم قرار باشد سنگ شیری ساخته شود به شیوه ی ماشینی و با دستگاه های مختلف ساخته می شود . مطلب را با بیتی کوتاه به اتمام می رسانم :

به ایلی که مردان جنگی بُوَد        سر قبرشان شیر سنگی بُوَد